الف ـ چرخدنده هایی که در درگیری همیشگی هستند
ب ـ کلاچ ها و ترمز های هیدرولیکی .
در این جعبه دنده ها، ضمن بهره گیری از نیروی هیدرولیکی برای تغییر سرعت همانند جعبه دنده برنجی یا سینکرونه می توان تعویض دنده را در هنگام حرکت انجام داد. چرخدنده ها یا از نوع معمولی هستند که تاکنون با آنها آشنا شده ایم و یا خورشیدی می باشند. از اینرو پیش از ادامه سخن به شرح ساختمان و طرز کار چرخدندگان خورشیدی می پردازیم .
3 ـ 2 ـ چرخدندگان خورشیدی
چرخدندگان خورشیدی از چرخدنده خورشید ، چرخدنده های سیاره ، حامل و چرخ دروندنده ساخته شده است .
نامگذاری این چرخدندگان به علت شباهت آن به حرکت سیاره های منظومه خورشیدی به گرد خورشید می باشد.چرخدنده خورشید در وسط بوده به گرد آن دو یا چند چرخدنده کوچک به نام سیاره در گردش هستند . این سیاره ها روی یک جسم مشترک سوار هستند که آن را حامل می نامیم . از سوی دیگر ، این سیاره ها در درون چرخ دروندنده دیگری ، که محیط بر آنهاست ، می چرخند .
در چرخدنده های معمولی ( که تاکنون گفته شده است ) دو تا سه دندانه همراه هم درگیر می شوند که همه بار روی آنهاست . افزون بر این ، بار به یک سمت چرخدنده کارگر می شود که می خواهد محور چرخدنده ها را خم کند . در چرخدنده های سیاره ، بیش از دو تا سه دندانه همراه هم درگیر هستند که بار را به دوش می کشند . از اینرو هر دندانه بار کمتری را به دوش می کشد و در نتیجه سبب دوام بیشتر آن می شود . در این چرخدندگان ، محور ورودی و خروجی می توانند روی یک آسه باشند که بیشتر نیز چنین است . در حجمی کمتر می توانند سرعت را بیشتر کاهش دهند و تعداد سرعت خروجی آنها بیشتر از جعبه دنده های مکانیکی باشد . یک چرخدندگان خورشیدی مجموعه ای از چند چرخدنده است ، خورشیدی ، سیاره ها و چرخ دروندنده . از اینرو می توان آن را جعبه دنده نیز نامید ولی یک جعبه دنده هیدرولیکی معمولاَ از چندین چرخدندگان خورشیدی ساخته شده است که سری وار قرار گرفته اند .
برای تغییر سرعت در چرخدندگان خورشیدی ، کافی است یکی از سه بخش آن را ترمز کنیم . حالت های زیر در چرخدندگان می تواند پدید آید .
گرداننده
|
ترمز شده
|
گردانیده
|
نسبت سرعت محور خروجی و سوی چرخش به ورودی
|
1 ـ چرخدنده خورشیدی
|
چرخ دروندنده
|
حامل
|
کمتر ـ همسو
|
2 ـ چرخدنده خورشیدی
|
حامل
|
چرخ دروندنده
|
خیلی کمتر ـ وارونه
|
3 - حامل
|
چرخدنده خورشیدی
|
چرخ دروندنده
|
بیشتر ـ همسو
|
4 - حامل
|
چرخ دروندنده
|
چرخدنده خورشیدی
|
خیلی بیشتر ـ همسو
|
5 ـچرخ دروندنده
|
چرخدنده خورشیدی
|
حامل
|
کمتر ـ همسو
|
6 – چرخ دروندنده
|
حامل
|
چرخدنده خورشیدی
|
بیشتر ـ وارونه
|
7 ـ اگر دو اندام از سه اندام چرخدندگان خورشیدی به هم قفل شود ، سرعت محور ورودی و خروجی یکسان و همسو می شوند .
8 ـ اگر هیچ یک از سه اندام ترمز نشود ، انتقال توان انجام نمی شود و این همان حالت خلاص است . چنانکه می بینیم با یک جعبه دنده خورشیدی ساده ، 8 حالت مختلف و 4 سرعت مستقیم و 2 سرعت وارونه می توان داشت . گو اینکه برای انتقال توان ورودی به هر یک از سه اندام ، احتیاج به کلاچهای اضافی خواهد بود .
راه بسیار ساده برای تعیین سرعت محور خروجی و سوی چرخش آن ، روش ترسیمی است . در این روش تصویر مرکز چرخدنده های خورشیدی و سیاره و نقطه تماس سیاره ها با چرخ دروندنده را روی یک خط افقی تعیین می کنیم . سپس سرعت چرخدنده گرداننده را عمود بر این خط و با مقیاس می کشیم .از سر این خط به نقطه ای که نمایش مرکز چرخدنده ترمز شده است کشیده ، اگر نیاز باشد ادامه می دهیم تا خطی را که از مرکز اندام سوم بر خط افقی عمود شده است ، ببرد . فاصله عمودی از خط افقی تا این خط ( خط مورب ) نمایش سرعت چرخش اندام گرداننده و موقعیت آن ( بالای خط افقی یا پایین آن ) سوی چرخش را نشان می دهد . سه مثال زیر این روش را روشن می کند .
مثال 3 ـ 1 ـ چرخ دروندنده ترمز شده است و چرخدنده خورشیدی با سرعت 1500 دور در دقیقه ساعت وار می چرخد . سرعت و سوی چرخش اندام گرداننده ( حامل ) را پیدا کنید .
همانگونه که در شکل 3 ـ 7 دیده می شود ابتدا خط افقی SR را می کشیم. S تصویر مرکز چرخدنده خورشیدی و R تصویر نقطه تماس سیاره و چرخ دروندنده ( نقطه تماس دایره های کمر آنها ) می باشد . نقطه C را به فاصله مجموع شعاع چرخدنده خورشیدی و سیاره از نقطه S ، مشخص می کنیم . خط عمود SA را به اندازه سرعت چرخدنده خورشیدی با مقیاس مناسبی مثلاَ R.p.m75 ( mm ) می کشیم . چرخ دروندنده ترمز شده است ، پس سرعت آن صفر است . از این رو نقطه A را به R وصل می کنیم . درازای عمود CD به میلیمتر ضرب در 75 برابر با سرعت چرخش حامل است که در این مثال 450 دور در دقیقه می شود . از آنجا که بالای خط افقی را جهت ساعت وار گرفته ایم ، بنابراین حامل نیز در همان جهت یعنی جهت عقربه های ساعت می گردد . دقت این روش بستگی به دقت ترسیم و اندازه گیری ها دارد.
مثال 3 ـ 2 ـ چرخدنده خورشیدی با سرعت 1500 دور در دقیقه ساعت وار می چرخد ولی حامل ترمز است . سرعت و سوی چرخش چرخ دروندنده را پیدا کنید .
همان روش مثال 3 ـ 1 را به کار می بریم ( شکل 3 ـ 8 ) . سرعت چرخ دروندنده برابر است با درازای RD به میلیمتر ضرب در 75 یا 450 دور دقیقه و در خلاف سوی چرخش خورشیدی ( چون در پایین خط افقی افتاده است ) .
مثال 3 ـ 3 ـ چرخدنده خورشیدی ترمز شده است . حامل با سرعت 750 دور در دقیقه نا ساعت وار می چرخد . سرعت و سوی چرخش چرخ دروندنده ( محور خروجی ) را تعیین کنید .
همان روش مثال 3 ـ 1 را به کار می بریم ( شکل 3 ـ 9 ) . این بار افزایش سرعت 950 دور در دقیقه خواهیم داشت . چرخش چرخ دروندنده همسوی حامل یعنی نا ساعت وار می باشد .
3 ـ 3 ـ طرز کار کلاچ در جعبه دنده های نیمه هیدرولیکی
یک سیستم کلاچ هیدرولیکی که در جعبه دنده های نیمه هیدرولیکی به کار می رود در شکل 3 ـ 10 نشان داده شده است . هنگامی که کلاچ را با فشار پدال یا اهرم دستی در گیر کنیم ، روغن به پیستون های هیدرولیکی فشار آورده و دیسک و صفحه ها را به هم می فشارد . دیسک ها که به پوسته پیوسته اند ، همراه آن می گردند . پوسته روی محور ورودی سوار است . صفحه ها با توپی در ارتباط هستند . در اثر فشرده شدن دیسک و صفحه ها ، حرکت از پوسته به دیسک ، و از آنجا به صفحه و سرانجام به توپی که به محور خروجی هزار خار شده است ، انتقال می یابد .هنگامی که کلاچ خلاص شود ، فشار پشت پیستون از بین رفته و دیسک و صفحه ها از هم جدا می شوند ، بی آنکه حرکت را به صفحه ها و شافت خروجی انتقال دهند . ممکن است از فنر یا فشار روغن در سمت دیگر پیستون برای کمک به سرعت جدا شدن دیسک و صفحه ها بهره گیری شود .
3 ـ 4 ـ انواع جعبه دنده های نیمه هیدرولیکی
این جعبه دنده ها ، همانگونه که گفته شد ، ممکن است دارای چرخدنده های معمولی همیشه درگیر با محور های موازی باشند ولی برای انتقال حرکت از محور ورودی به خروجی آنها ، بجای دنده کشویی یا برنجی، کلاچ یا ترمز هیدرولیکی ، که شرح داده شد ، و یا چرخدندگان خورشیدی به کار می رود. از این رو جعبه دنده ها را به دو دسته تقسیم می کنیم :
الف ـ جعبه دنده نیمه هیدرولیکی موازی ب ـ جعبه دنده نیمه هیدرولیکی خورشیدی
3 ـ 5 ـ جعبه دنده نیمه هیدرولیکی موازی
این جعبه دنده ها سیستم سبک ـ سنگین نیز نامیده می شوند و معمولاَ برای دنده سبک و سنگین دنده عقب، یا هر دو، از آن بهره گیری می شود که پیش از جعبه دنده اصلی قرار می گیرد. ولی همچون یک جعبه دنده مستقل هم می توان آن را به کار برد. در برخی تراکتور های جاندیر این سیستم به کار رفته است. از این رو جداگانه به شرح هر یک از سه مورد ، یعنی جعبه دنده هیدرولیکی موازی سبک ـ سنگین ، معکوس کننده ( دنده عقب ) و سبک ـ سنگین و معکوس خواهیم پرداخت.
3 ـ 5 ـ 1 ـ جعبه دنده نیمه هیدرولیکی موازی سبک ـ سنگین
سیستم سبک ـ سنگین ساده ترین گونه جعبه دنده نیمه هیدرولیکی موازی می باشد دارای دو کلاچ هیدرولیکی و چهار چرخدنده می باشد.
چرخدنده ها همیشه درگیرند. این جعبه دنده تنها دو حالت دارد، یکی دنده سبک یا انتقال مستقیم حرکت از محور ورودی به خروجی و دوم دنده سنگین یا انتقال از راه محور موازی.
هنگامی که کلاچ دنده سبک به وسیله اهرم خود درگیر می شود ، حرکت از روی محور ورودی و پوسته کلاچ دنده سبک به دیسک ها و سپس به توپی و محور خروجی می رود .در این حال محور ورودی و خروجی و موازی همگی به هم قفل شده اند و همه دیسک و صفحه ها بجز صفحه های دنده سنگین با یک سرعت در حال چرخش هستند .
برای دنده سنگین، کلاچ دنده سنگین درگیر می شود، در این حالت دیسک و صفحه های دنده سبک از هم جدا هستند زیرا کلاچ آنها خلاص است ولی پوسته و دیسک های این دنده با همان سرعت محور ورودی در گردش می باشند ولی نمی توانند حرکت را به صفحه ها و در نتیجه محور خروجی انتقال دهند .
حرکت محور ورودی از راه چرخدنده به و سپس به و انتقال می یابد . پوسته کلاچ دنده سنگین و چرخدنده هر دو روی محوری سوار هستند که همچون غلاف روی محور خروجی قرار دارد . از اینرو این پوسته با همان سرعت چرخدنده می چرخد و دیسک ها را نیز با خود می چرخاند . از آنجا که کلاچ دنده سنگین درگیر است ، حرکت دیسک ، به صفحه ها وتوپی آنها انتقال می یابد .
تویی نیز به علت هزار خار بودن با محور خروجی ، حرکت خود را به این محور می دهد . در این انتقال حرکت به علت بزرگتر بودن چرخدنده از ، سرعت کاهش می یابد . میان سرعت محور خروجی و ورودی رابطه زیر برقرار است :
که در آن ، ، ، ، به ترتیب تعداد دندانه چرخدنده های ، ، و بوده ، ، ، و قطر کمر آنها ، سرعت چرخش محور ورودی و سرعت چرخش محور خروجی است.
هنگامی که سرعت محور خروجی کمتر از ورودی باشد جعبه را کمران ( شکل 3 ـ 11 ـ راست ) و اگر بیشتر باشد بیشران گویند . اگر سرعت آنها با هم برابر باشد ، جعبه دنده را همران نامند ( شکل 3 ـ 11 ـ چپ ) .
3 ـ 5 ـ2ـ جعبه دنده نیمه هیدرولیکی موازی- دنده معکوس
برای معکوس کردن سوی چرخش محور خروجی ، چرخدنده دیگر میان دو چرخدنده و نشانده می شود . در این حالت، محور موازی همسو با محور ورودی، و در نتیجه محور خروجی ناهمسو با محور ورودی می چرخد . هنگامی که کلاچ دنده جلو درگیر باشد. محور خروجی و ورودی به هم قفل شده، با یک سرعت و همسو می چرخند .
برای دنده عقب ، کلاچ دنده عقب درگیر می شود . این کلاچ چرخدنده را به محور خروجی قفل کرده و محور خروجی در خلاف سوی محور ورودی به چرخش در می آید .
3 ـ 5 ـ 3 ـ سیستم سبک ـ سنگین و دنده معکوس
اگر دو محور موازی دنده سنگین و معکوس و سه کلاچ به کار رود ، جعبه دنده می تواند حالت های زیر داشته باشد :
1 ـ دنده سبک ( همران )
2 ـ دنده سنگین ( کمران )
3 ـ معکوس
با افزودن محور های موازی و کلاچ های بیشتر می توان سرعت های بیشتری داشت.
3 ـ 6 ـ جعبه دنده های خورشیدی
همانگونه که پیش از این گفته شد با نگهداشتن یکی از سه اندام آن می توان دنده سبک، سنگین یا معکوس داشت. نگهداشتن بوسیله ترمز یا کلاچهای هیدرولیکی انجام می شود. از آنجا که انتقال سرعت با عمل کلاچ و ترمز انجام می شود بسادگی می توان سرعت را در هنگام حرکت، بدون کلاچ گرفتن و قطع انتقال توان ، تغییر داد .
3 ـ 6 ـ 1 ـ جعبه دنده خورشیدی ساده
این جعبه دنده دارای یک کلاچ و یک ترمز می باشد. عمل کلاچ دنده سبک و ترمز دنده سنگین می دهد . در این شکل، محور ورودی به چرخدنده خورشیدی متصل است و حامل سیاره به محور خروجی، در دنده سبک ( که نشان داده شده است) کلاچ درگیر شده است که محور خورشیدی را به حامل قفل کرده، در نتیجه، چون دو اندام از سه اندام چرخدندگان به هم قفل شده اند، همگی سیستم یک کاسه می گردد . سرعت محور خروجی همانند ورودی بوده، سوی چرخش نیز یکسان است.
برای دنده سنگین، کلاچ خلاص شده و ترمز گرفته می شود که چرخ دروندنده را نگه می دارد. گردش چرخدندۀ خورشیدی، سیاره ها را در درون چرخ دروندنده می گرداند که آنها نیز حامل را می گردانند . نتیجه کار ، چرخش محور خروجی همسو با محور ورودی و کندتر از آن است .
اگر کلاچ و ترمز هر دو آزاد شوند ، حالت خلاصی پدید می آید . این دستگاه ساده، بخش سبک ـ سنگین یک جعبه دنده نیمه هیدرولیکی است. یک جعبه دنده خورشیدی دو سرعتی که چرخ دروندنده ندارد .
در دنده سنگین ترمز مربوطه گرفته شده است که حامل را به بدنه قفل کرده است. در این حالت، دستگاه مانند یک جعبه دنده مکانیکی با محور موازی کار می کند. حرکت از محور ورودی به خورشیدی کوچک و سپس از راه سیاره ها ( چرخدنده های روی محور موازی ) به خورشید بزرگ انتقال می یابد که محور خروجی را با سرعتی کمتر از محور ورودی ولی همسو با آن می گرداند .
در دنده سبک ، ترمز آزاد شده ، کلاچ درگیر می شود که چرخدندۀ خورشیدی کوچک را به حامل قفل می کند . حامل همسوی چرخدنده خورشیدی کوچک و همراه آن می گردد و سیاره ها را نیز با خود می برد . سیاره ها نمی توانند گرد محور خود بگردند و به خورشیدی بزرگ قفل می شوند و آنرا با خود می گردانند . از اینرو همگی دستگاه یک کاسه می گردد . نتیجه کار اینست که محور خروجی همسو و هم سرعت با محور ورودی می چرخد .
3 ـ 6 ـ 2 ـ جعبه دنده خورشیدی مرکب
چندچرخدندگان خورشیدی ساده را می توان بیکدیگر پیوند داد تا سرعت های گوناگون به دست آید . در پیوند دو چرخدندگان ساده ، خروجی یکی ورودی دیگری می شود . برای نمونه یک جعبه دنده خورشیدی دوازده سرعته با هشت دنده جلو و چهار دنده عقب می سازیم که از دو چرخدندگان خورشیدی ساده تشکیل می شود . ترمز ها را با حرف B و کلاچ را با C نشان می دهیم . دو سرعت نخستین ، یعنی دنده های یک و دو میباشد.
نخستین چرخدندگان خورشیدی مرکب دارای یک چرخدندۀ خورشید کوچک است که به محور ورودی متصل می باشد . حامل مشترک ( مشترک میان دو گروه سیاره ای ساده ) دو گروه سیاره های کوچک و بزرگ را در خود جای می دهد. سیاره های کوچک با چرخ دروندنده کوچک و یاره های بزرگ با چرخ دروندنده بزرگ درگیرند . هریک از چرخ های دروندنده به یک ترمز هیدرولیکی مجهزند .
اگر ترمز گرفته شود ، چرخ دروندنده کوچک را به بدنه قفل کرده می ایستاند . چرخدنده خورشیدی کوچک سیاره های بزرگ را در سوی مخالف می گرداند . سیاره های بزرگ با کوچک هم محور هستند . از اینرو این سیاره های کوچک در درون چرخ دروندنده کوچک می گردند که حامل را و درنتیجه محور خروجی را که به حامل پیوسته است همسو با شافت ورودی می گردانند . چرخ دروندنده بزرگ هرز می گردد . سرعت چرخش محور خروجی خیلی کمتر از ورودی است ( دنده یک ) .
اگر ترمز را بگیریم آزاد می شود ، چرخ دروندنده بزرگ ایستاده ، و سیاره های بزرگ وادار به حرکت در درون آن می شوند که حامل مشترک را به چرخش در می آورند . سرعت چرخش حامل مشترک با محور خروجی تندتر از پیش ولی هنوز کمتر از محور ورودی است ( دنده 2 ) . خلاصی هنگامی است که هر دو ترمز و آزاد شوند .
اینک چرخدندۀ خورشیدی دیگری را به دستگاه می افزاییم . محور این خورشیدی ، محور خورشیدی نخست را غلاف وار می پوشاند . این چرخدندۀ خورشیدی بزرگتر از خورشیدی نخست است . این دو خورشیدی ، همانگونه که پس از این خواهیم دید ، می توانند جداگانه یا همراه هم ، حرکت را از موتور بگیرند . اگر حرکت موتور از چرخدندۀ اول قطع شده و به چرخدندۀ خورشیدی بزرگ تر ( خورشیدی دوم ) داده شود با ترمز کردن هر یک از چرخ های دروندنده ، دو دنده دیگر به دست می آید . در این حالت ، اگر چرخ دروندندۀ کوچک ترمز شود ، محور خروجی با سرعتی بیش از حالت دنده دو ، ( دنده سه ) ولی کمتر از محور ورودی همسو با آن می گردد . اگر چرخ دروندندۀ بزرگ ترمز شود ، دنده چهار به دست می آید که سرعت محور خروجی بیشتر از آن در دنده سه و هنوز کمتر از محور ورودی ولی همسو با آن می شود .
برای انتقال حرکت موتوربه هر یک از خورشیدی ها از دو کلاچ هیدرولیکی که در پس موتور و پیش از جعبه دنده هستند . هنگامی که موتور روشن شود ، هر دو کلاچ می گردند ولی حرکت را به خورشیدی ها نمی دهند مگر هنگامی که درگیر شوند . کلاچ حرکت را به خورشیدی کوچک می دهد و دومی به شافت غلافی خورشیدی دوم ( بزرگتر ) . برای دنده پنج هر دو کلاچ و را درگیر کرده ، هر دو ترمز و را آزاد می کنیم . دو خورشیدی بزرگ وکوچک می خواهند دو رشته سیاره های کوچک و بزرگ را که روی یک محور هستند با سرعت های گوناگون بگردانند و چون این کار امکان پذیر نیست به هم قفل می شوند . پس خورشیدی ها با سیاره ها و حامل یکپارچه با هم می گردند ( چرخ های دروندنده آزاد هستند و هرز می گردند ) . در نتیجه محور خروجی با محور ورودی می گردد .
برای به دست آوردن ماندۀ دنده ها ( 3 دنده جلو و 4 دنده عقب ) دومین سیستم خورشیدی مرکب را بر آن می افزاییم . این سیستم نیز همانند سیستم مرکب نخست دارای دو سیارۀ هم محور ، ولی هر دو کوچک ، دو خورشیدی کوچک و بزرگ و یک حامل مشترک است ولی یک سری سیاره بزرگتر نیز دارند که درون یک چرخ دروندنده می گردند . سیاره های کوچک ، چرخ دروندنده ندارند . حامل این سیستم به حامل سیستم مرکب اولی پیوسته است . به سخن دیگر حرکت خروجی سیستم اول یعنی حرکت حامل آن به حامل این سیستم که به جای محور ورودی است ، انتقال می یابد . اگر ترمز چرخ دروندندۀ این سیستم سیاره ای مرکب دوم ، ، را بگیریم حرکت چرخشی حامل مشترک که از حامل سیستم سیاره ای نخست گرفته شده است سیاره های بزرگ را در درون چرخ دروندنده می چرخاند . ولی این سیاره ها با یک سری از سیاره های کوچک درگیرند ، و آنها را به گردش در می آورند . اینها نیز خود ، دومین سری سیاره های کوچک را که با آنها هم محور هستند می گردانند . این سری دوم سیاره ها با خورشیدی بزرگ درگیرند و آن را به گردش در می آورند . محور این خورشید همان محور خروجی جعبه دنده است . از آنجا که چرخ دروندنده به وسیله ترمز ایستانده شده است ، سیاره های بزرگ در خلاف سوی حامل می گردند و سیاره های کوچک را همسو با حامل به گردش در می آورند . این سیاره ها خورشیدی بزرگ را در خلاف سوی حامل ، یعنی محور ورودی به جعبه دنده ، می گردانند . سرانجام سوی چرخش محور خروجی در خلاف سوی چرخش محور ورودی یعنی دنده عقب خواهد بود . پس ترمز دنده عقب است .
هنگامی که کلاچ درگیر شود دو خورشیدی کوچک و بزرگ به هم قفل می شوند . این کلاچ در میان یک توپی ، که به محور خورشیدی بزرگ هزار خار است ، و یک پوستۀ هزار خار با خورشیدی کوچک قرار دارد . خورشیدی بزرگ روی محور خروجی هزار خار است و توپی نیز به این محور هزار خار است . از اینرو با درگیری کلاچ ، دو خورشیدی به هم قفل می شوند . ولی هر یک از دو خورشیدی می خواهد سیاره های کوچک هم محور را با سرعت های گوناگون بگرداند که البته ممکن نیست . از اینرو سیاره و در نتیجه حامل سیاره نیز با آنها قفل شده همگی سیستم سیاره ای دوم با همان دور ورودی یعنی دور حامل خود و همسو با آن می گردند .
بنابر این سرعت و سوی چرخش محور خروجی همانند محور ورودی سیستم سیاره ای مرکب نخست خواهد بود . به سخن دیگر سیستم دوم در دنده سبک یا همران است .
هنگامی که ترمز گرفته شود ، خورشیدی کوچک می ایستد ، زیرا از راه این ترمز به بدنۀ جعبه دنده قفل می شود . حامل در این حال سیاره های بزرگ را روی خورشیدی ثابت می گرداند و اینها نیز سیاره های کوچک را در خلاف سوی حامل می گردانند که سبب گردش خورشیدی بزرگ همسو با حامل خواهند شد . بنابراین چرخش محور خروجی همسوی حرکت ورودی یعنی سوی حامل است ولی سرعت چرخش بیشتر می باشد . این حالت را دنده خیلی سبک یا بیشران نامیم چون سرعت محور خروجی بیشتر از محور ورودی است .
از آنجا که سیستم سیاره ای مرکب نخست می تواند پنج دنده و دومی دو دنده جلو و یک دنده عقب بدهد ، از دیدگاه نظری باید ده دنده جلو و 5دنده عقب داشته باشیم ولی برخی از سرعت ها همانند می شوند و روی هم هشت دنده جلو و چهار دنده عقب خواهیم داشت . جدول زیر کلاچ و ترمز هایی را که برای به دست آوردن هر دنده بکار می روند نشان ی دهد .
کلاچ و ترمز هایی که برای دنده های گوناگون جعبه دنده خورشیدی مرکب باید عمل کنند .
فشرده سخن اینکه از ترکیب سیاره ای ساده و ترمز کردن یکی از اندام های آن ، سرعت های گوناگون به دست می آید . این سرعت ها سنگین ، سبک ، خیلی سبک و معکوس می باشند .
جعبه دندۀ خورشیدی مرکب نسبت به تعداد دنده هایی که به دست می دهد بسیار کم حجم است . به هر رو توان لازم برای این جعبه دنده بیش از مشابه ناهیدرولیکی آن است .
گرفته شده از دکتر پیمان هیئت گروه مکانیزاسیون دانشگاه گیلان
ادامه دارد.....
نظرات شما عزیزان: